Droga Królewska 

Legendy Krakowskie

Szlak Jana Pawła II

Szlakiem św. Królowej Jadwigi  

Szlak Tadeusza Kościuszki

Kazimierz Chrześcijański i Żydowski   

Szlak Młodej Polski

Barbakan powstał w samym końcu wieku XV (1498-1499) i był najmocniejszym elementem rozbudowywanych przez wieki fortyfikacji miasta Krakowa. Został zbudowany na planie niepełnego koła, w proporcji 6/10 i pierwotnie był połączony z Bramą Floriańską specjalną szyją. Jego średnica wewnątrz murów wyniosła 24,4 m, zaś po ich stronie zewnętrznej było to już ponad 30 m. Kiedyś otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do 6 m. Z czasem, w wyniku rozbudowy miasta, została ona zasypana.
Mury obronne. Pierwsze wzmianki źródłowe dotyczące systemu obronnego Krakowa pochodzą z czasów panowania księcia Leszka Czarnego (1279-1288). Były to otoczone fosą umocnienia drewniano-ziemne. Ich wznoszenie rozpoczęto od północnej strony miasta, najbardziej narażonej na atak wroga. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie trzy baszty przy Bramie Floriańskiej, połączone kamiennym murem obronnym.

Od strony ul. Szpitalnej Baszta Pasamoników (czyli szmuklerzy - rzemieślników wyrabiających pasy i pasmanterię ), dalej Stolarska (zwana inaczej Powroźniczą) i tuż przy ulicy Sławkowskiej - Ciesielska. Wszystkie osadzone zostały na kamiennym wykuszu i nadbudowane przy użyciu cegły w XV w. Baszta Pasamoników i Stolarska w wyższych kondygnacjach mają przekrój półkola i zwieńczone są machikułami oraz półstożkowatymi dachami.
Brama Floriańska to główna brama miejska, po raz pierwszy wzmiankowana w źródłach historycznych w 1307 r. Jej nazwa pochodzi od położonego pobliskiego kościoła św. Floriana na Kleparzu. W XIV w. uzyskała formę wysokiej wieży kamiennej na planie zbliżonym do kwadratu, wraz z prostym czworobocznym przedbramiem. Bramę przecinał przejazd o ostrołukowym sklepieniu, od strony miasta zabezpieczały ją drewniane wrota, a od zewnątrz drewniana lub żelazna krata, która była podnoszona i opuszczana po specjalnych kamiennych prowadnicach.

Ulica Floriańska – to ulica na Starym Mieście w Krakowie. Biegnie od północno-wschodniego narożnika Rynku Głównego do Bramy Floriańskiej i ma 335 m długości. Nazwa pochodzi od Bramy Floriańskiej, która zamyka od północy perspektywę ulicy i prowadzi w kierunku kościoła św. Floriana. Ulica została wytyczona już na planie lokacyjnym w 1257 i jej nazwa nie zmieniła się przez ponad 700 lat, zmieniały się natomiast domy przy niej stojące. Początkowo były gotyckie, później przebudowano je w stylu innych epok: renesansu, baroku itd. Nazwa Brama Floriańska i ul. Floriańska pochodzi od św. Floriana rycerza rzymskiego i męczennika. Według legendy kościół została wybudowany w miejscu gdzie zatrzymały się woły, które ciągnęły wóz z reliktami tego świętego. Nie ruszyły w dalszą drogę dopóki nie podjęto decyzji o wybudowaniu w tym miejscu świątyni. 
Rynek Główny w Krakowie – główny rynek Starego Miasta w Krakowie, regularny, kwadratowy, u zbiegu 11 ulic, wytyczony w 1257. 

Na wschód od Rynku Głównego wytyczono Mały Rynek (rynek pomocniczy). Rynek Główny zajmuje cztery kwartały miasta lokowanego na prawie magdeburskim, wytyczonego w układzie szachownicowym. ma kształt kwadratu (200 x 200 m). Przez rynek przebiega Droga Królewska, główny trakt komunikacyjny miasta średniowiecznego, wiodący od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Do rynku od strony wschodniej przylega plac Mariacki, otaczający kościół Mariacki. Rynek jest największym (4 ha powierzchni) placem Krakowa, a także jednym z największych rynków w Europie.

W 1978 Stare Miasto wraz z Wawelem, Kazimierzem i Stradomiem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zwany także kościołem Mariackim – jeden z największych i najważniejszych, po Katedrze Wawelskiej, kościołów Krakowa, od 1962 posiadający tytuł bazyliki mniejszej. Należy do najbardziej znanych zabytków Krakowa i Polski. Jest kościołem gotyckim, budowanym w XIV i XV wieku. Położony jest przy północno-wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim 5. 18 kwietnia 2010 roku w Kościele Mariackim odbyła się uroczystość pogrzebowa tragicznie zmarłych Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i jego żony Marii, których trumny następnie pochowano w jednej z krypt Katedry na Wawelu. Sukiennice podlegały przez wieki wielu przemianom i ich obecny kształt w niczym nie przypomina dawnych Sukiennic. Już w roku 1257 książę Bolesław Wstydliwy przy lokacji Krakowa zobowiązał się postawić kramy sukienne. Stanowiły one podwójny rząd kramów kamiennych, tworzących jakby uliczkę pośrodku Rynku. Sukiennice w tej postaci przetrwały do połowy XIV stulecia. Nowe, gotyckie Sukiennice wystawił król Kazimierz III Wielki przed 1358. Środkowa hala o długości 108 m i szerokości 10 m z dwóch stron miała dostawione dwa rzędy kramów na głębokość 7,5 m. W osi długiej było to 18 kramów.

Ulica Kanonicza w Krakowie – przyłączona do Krakowa w 1401 roku. Znajdowały się tutaj domy kanoników katedralnych (księży zarządzających katedrą), a do dziś zachowało się wiele renesansowych i barokowych kamienic z ozdobnymi portalami. Przedłużenie południowej pierzei stanowił niegdyś mur obronny wraz z Bramą Poboczną.
Okno Papieskie. Najsłynniejszym gmachem na tej ulicy jest znajdujący się pod nr 3 Pałac Biskupi.
Pałac ten jest siedzibą biskupów krakowskich, był więc także w latach 1963-1978 rezydencją biskupa krakowskiego Karola Wojtyły, który 16 października 1978 r. został papieżem i przybrał imię Jana Pawła II.
Plac przy ulicy był stałym miejscem spotkań z odwiedzającym Kraków Janem Pawłem II oraz Benedyktem XVI. Obecnie przy ulicy często organizowane są czuwania, koncerty oraz corocznie franciszkańska Żywa Szopka. Ulicą tą wiedzie trasa corocznego Pochodu Lajkonika. Pałac biskupów Krakowskich i okno papieskie znajduje się przy ul. Franciszkańskiej 3.

Wzgórze Wawelskie – wapienna skała jurajska, dominująca w panoramie Krakowa (około 228 m n.p.m.), uformowała się około 150 milionów lat temu. Wzgórze nad Wisłą, wśród wód i mokradeł, było bezpiecznym miejscem dla osiedlającej się tu od epoki paleolitu ludności. Zapewne od VII stulecia n.e. byli to Słowianie. Wczesnośredniowieczne legendy mówią o zamieszkującym wawelską jaskinię strasznym smoku, o jego pogromcy Kraku i córce tegoż Wandzie, która rzuciła się do Wisły, nie chcąc oddać ręki niemieckiemu rycerzowi. Wawel – wzgórze na Pomoście Krakowskim, w Krakowie, w Dzielnicy i Stare Miasto, na lewym brzegu Wisły; historyczna dzielnica Krakowa. Wawel ma charakter zrębu tektonicznego, który powstał w miocenie i zbudowany jest z liczących 161–155 mln lat górnojurajskich wapieni wieku oksfordzkiego. Na wzgórzu znajdują się dwa zabytkowe zespoły budowlane: Zamek Królewski na Wawelu, Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława. W 1978 Wawel wraz ze Starym Miastem, Kazimierzem i Stradomiem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w 1994 razem ze Starym Miastem, Stradomiem, Kazimierzem, Podgórzem, Nowym Światem i Piaskiem został uznany za pomnik historii. Częścią tego kompleksu są także fortyfikacje Wawelu. Odnalezione zostały relikty innych budowli, pochodzących z różnych epok.
Zamek Królewski na Wawelu jest muzeum o charakterze rezydencji historycznej. Celem Zamku jest zachowanie zabytkowej substancji Wawelu jako najwyższej rangi pomnika historii, tradycji kulturowej religijnej narodu polskiego oraz elementu dziedzictwa światowego. Zwiedzając Zamek Królewski można zobaczyć: Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Skarbiec Koronny, Zbrojownie, Wystawę Wawel Zaginiony, Wystawę Sztuka Wschodu, Prywatne Komnaty Królewskie. 

Dziedziniec arkadowy. W latach 1507-1536b przebudowano siedzibę królewską, a mecenat nad tym ogromnym przedsięwzięciem sprawował sam Zygmunt Stary. Prace prowadzono pod kierunkiem dwóch Włochów: Franciszka z Florencji i Bartłomieja Berrecciego, a po ich śmierci Polaka – Benedykta z Sandomierza. Na szczególną uwagę zasługuje piękny dziedziniec pałacowy pełen arkadowych krużganków wspartych na smukłych kolumnach z kórych prowadzą wejścia do komnat zamkowych. 
Katedra p.w. ŚŚ Wacława i Stanisława Bim na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. 

Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego. 
Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego. Przed Głównym Ołtarzem odbyło się 37 koronacji Królów i Królowych Polski, od Władysława Łokietka w 1320 roku do Augusta III Sasa. Wyjątkowe znaczenie miało pochowanie w podziemiach katedralnych bohaterów narodowych walczących mężnie o wolność Ojczyzny: Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego, a także duchowego przywódcy Narodu - Adama Mickiewicza. Krypty są miejscem wiecznego spoczynku naszych władców i ich rodzin. Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem (klosz - 9650 kg, serce 365 kg), aż do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.


Wstępy: Kościół Mariacki, Katedra Wawelska. Czas ok. 4 h 

Czas wycieczki: 8-9 godz.
A – 86,50 zł; B – 75,00 zł; C – 65,50 zł (zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem)

Ulica Floriańska – to ulica na Starym Mieście w Krakowie. Biegnie od północno-wschodniego narożnika Rynku Głównego do Bramy Floriańskiej i ma 335 m długości. Nazwa pochodzi od Bramy Floriańskiej, która zamyka od północy perspektywę ulicy i prowadzi w kierunku kościoła św. Floriana. Ulica została wytyczona już na planie lokacyjnym w 1257 i jej nazwa nie zmieniła się przez ponad 700 lat, zmieniały się natomiast domy przy niej stojące. Początkowo były gotyckie, później przebudowano je w stylu innych epok: renesansu, baroku itd. 
Rynek Główny w Krakowie – główny rynek Starego Miasta w Krakowie, regularny, kwadratowy, u zbiegu 11 ulic, wytyczony w 1257. Na wschód od Rynku Głównego wytyczono Mały Rynek (rynek pomocniczy). Rynek Główny zajmuje cztery kwartały miasta lokowanego na prawie magdeburskim, wytyczonego w układzie szachownicowym. Ma kształt kwadratu (200 x 200 m). Przez rynek przebiega Droga Królewska, główny trakt komunikacyjny miasta średniowiecznego, wiodący od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Do rynku od strony wschodniej przylega plac Mariacki, otaczający kościół Mariacki. Rynek jest największym (4 ha powierzchni) placem Krakowa, a także jednym z największych rynków w Europie. W 1978 Stare Miasto wraz z Wawelem, Kazimierzem i Stradomiem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zwany także kościołem Mariackim – jeden z największych i najważniejszych, po Katedrze Wawelskiej, kościołów Krakowa, od 1962 posiadający tytuł bazyliki mniejszej. Należy do najbardziej znanych zabytków Krakowa i Polski. Jest kościołem gotyckim, budowanym w XIV i XV wieku. Położony jest przy północno-wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim 5. 18 kwietnia 2010 roku w Kościele Mariackim odbyła się uroczystość pogrzebowa tragicznie zmarłych Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i jego żony Marii, których trumny następnie pochowano w jednej z krypt Katedry na Wawelu. W kościele mariackim możemy oglądać największy średniowieczny drewniany Ołtarz – dzieło mistrza Wita Stwosza z Norymbergii. Artysta przez 12 lat tworzył ten wspaniały pentaptyk składający się z około 200 figur różnych wielkości. Duże wrażenie robi otwarcie ołtarza, które ma miejsce codziennie o godzinie 11.50. Z wyższej wieży kościoła co godzinę , na cztery strony świata grany jest tradycyjny hejnał. Sukiennice podlegały przez wieki wielu przemianom i ich obecny kształt w niczym nie przypomina dawnych sukiennic. 

Już w roku 1257 książę Bolesław Wstydliwy przy lokacji Krakowa zobowiązał się postawić kramy sukienne. Stanowiły one podwójny rząd kramów kamiennych, tworzących jakby uliczkę pośrodku Rynku. Sukiennice w tej postaci przetrwały do połowy XIV stulecia. Nowe, gotyckie sukiennice wystawił król Kazimierz III Wielki przed 1358. Środkowa hala o długości 108 m i szerokości 10 m z dwóch stron miała dostawione dwa rzędy kramów na głębokość 7,5 m. W osi długiej było to 18 kramów.

Wzgórze Wawelskie – wapienna skała jurajska, dominująca w panoramie Krakowa (około 228 m n.p.m.), uformowała się około 150 milionów lat temu. Wzgórze nad Wisłą, wśród wód i mokradeł, było bezpiecznym miejscem dla osiedlającej się tu od epoki paleolitu ludności.  Zapewne od VII stulecia n.e. byli to Słowianie. Wczesnośredniowieczne legendy mówią o zamieszkującym wawelską jaskinię strasznym smoku, o jego pogromcy Kraku i córce tegoż Wandzie, która rzuciła się do Wisły, nie chcąc oddać ręki niemieckiemu rycerzowi. 

Katedra na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego. Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego. Wyjątkowe znaczenie miało pochowanie w podziemiach katedralnych bohaterów narodowych walczących mężnie o wolność Ojczyzny: Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego, a także duchowego przywódcy Narodu - Adama Mickiewicza. Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem (klosz - 9650 kg, serce 365 kg), aż do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.
Smocza Jama – jaskinia w zachodnim zboczu wawelskiego wzgórza, owiana legendą, jest niewątpliwie jedną z większych jego osobliwości. Najstarszą wersję legendy o smoku wawelskim, związaną z mitycznym początkiem Krakowa, znajdujemy w Kronice Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, z przełomu XII i XIII wieku: Zwiedzanie Smoczej Jamy rozpoczyna się z terenu wzgórza opodal baszty Złodziejskiej. W ceglanej wieżyczce (dawnej studni austriackiej), znajduje się klatka schodowa. Długość pieczary wynosi 270 m, a dostępna trasa do zwiedzania to 81 m.

Wstępy: 
Kościół Mariacki, Katedra Wawelska, Smocza Jama
Czas ok. 4 h 

Rynek Główny w Krakowie – główny rynek Starego Miasta w Krakowie, regularny, kwadratowy, u zbiegu 11 ulic, wytyczony w 1257. Na wschód od Rynku Głównego wytyczono Mały Rynek (rynek pomocniczy). Rynek Główny zajmuje cztery kwartały miasta lokowanego na prawie magdeburskim, wytyczonego w układzie szachownicowym. ma kształt kwadratu (200 x 200 m). Przez rynek przebiega Droga Królewska, główny trakt komunikacyjny miasta średniowiecznego, wiodący od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Do rynku od strony wschodniej przylega plac Mariacki, otaczający kościół Mariacki. Rynek jest największym (4 ha powierzchni) placem Krakowa, a także jednym z największych rynków w Europie. W 1978 Stare Miasto wraz z Wawelem, Kazimierzem i Stradomiem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Okno Papieskie.

 Najsłynniejszym gmachem na tej ulicy jest znajdujący się pod nr 3 Pałac Biskupi. Pałac ten jest siedzibą biskupów krakowskich, był więc także w latach 1963-1978 rezydencją biskupa krakowskiego Karola Wojtyły, który 16 października 1978 r. został papieżem i przybrał imię Jana Pawła II.
Plac przy ulicy był stałym miejscem spotkań z odwiedzającym Kraków Janem Pawłem II oraz Benedyktem XVI. Obecnie przy ulicy często organizowane są czuwania, koncerty oraz corocznie franciszkańska Żywa Szopka. Ulicą tą wiedzie trasa corocznego Pochodu Lajkonika.

Ulica Franciszkańska – ulica w Krakowie znajdująca się między ulicą Zwierzyniecką a placem Wszystkich Świętych. Ulica ta w obecnym kształcie jest stosunkowo młoda. Niegdyś było to raczej przejście pomiędzy Bazyliką Franciszkanów a pałacem Biskupim. Ponieważ wylot tej uliczki zamykały mury obronne, była ona raczej zaułkiem. Po zburzeniu kościoła Wszystkich Świętych w 1838 r. wszystkich murów obronnych i wieży Franciszkanów (po pożarze w 1850 r.) powstał obecny plac Wszystkich Świętych i w teraźniejszym kształcie ul. Franciszkańska.
Kościół św. Franciszka z Asyżu. W 1237 roku Książe Henryk Pobożny sprowadził Franciszkanów z Pragi. Fundatorem kościoła był Książe Bolesław Wstydliwy. W 1850 roku pożar strawił znaczną część świątyni. W obecnym kształcie kościół Franciszkanów jest budowlą ceglaną orientowaną. Składa się z prezbiterium, transeptu i nawy, oraz 3 kaplic. W bazylice znajdują się witraże i polichromia zaprojektowana przez Stanisława Wyspiańskiego, oraz dzieło Józefa Mehoffera XIV stacji drogi krzyżowej. W Kaplicy Męki Pańskiej możemy oglądać wierną kopię Całunu Turyńskiego. 
Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły znajduje się przy ulicy Kanoniczej od roku 1994. Ośrodek gromadzi sztukę sakralną w 3 działach malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego. Prezentowane są także dary papieskie, oraz pokój papieski. Po skończonych studiach doktorskich ks. Karol Wojtyła zamieszkał przy ul. Kanoniczej 19 w malutkim pokoju na pierwszym piętrze. Jak wyglądał pokój można zobaczyć dzisiaj. Znajduje się tutaj biblioteczka, szafa na ubrania, łóżko, biurko oraz stolik z trzema krzesłami.

Katedra na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego. 

Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego. Wyjątkowe znaczenie miało pochowanie w podziemiach katedralnych bohaterów narodowych walczących mężnie o wolność Ojczyzny: Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego, a także duchowego przywódcy Narodu - Adama Mickiewicza. Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem (klosz - 9650 kg, serce 365 kg), aż do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.
Centrum Jana Pawła II – Nie lękajcie się! Jest najważniejszym w Polsce i na świecie ośrodkiem żywej pamięci osoby i dzieła Papieża Polaka. To wotum dziękczynne narodu polskiego oraz wszystkich ludzi dobrej woli, którym bliska była Osoba i dzieło Jana Pawła II bez względu na ich narodowość i wyznanie

Wstępy: Katedra Wawelska, Muzeum Archidiecezjalne 
Czas ok. 5 h 

Czas wycieczki: 8-9 godz.
A – 85,50 zł; B – 73,00 zł; C – 63,50 zł (zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem)

Rynek Główny. Około godziny 10 na rynku krakowskim pojawił się Tadeusz Kościuszko, po czym odczytano akt powstania oraz Kościuszko złożył przysięgę: „Ja, Tadeusz Kościuszko przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego”. 
Katedra na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego. Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego. Wyjątkowe znaczenie miało pochowanie w podziemiach katedralnych bohaterów narodowych walczących mężnie o wolność Ojczyzny: Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego, a także duchowego przywódcy Narodu - Adama Mickiewicza. Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem (klosz - 9650 kg, serce 365 kg), aż do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.

Kopiec Kościuszki . Postanowił naród uczcić pamięć Kościuszki pomnikiem trwałym a prostym. Zdecydowano w Krakowie wznieść symboliczną mogiłę za pomnik dla Naczelnika, z ojczystej ziemi i głazu krajowego, na wzór prehistorycznych, spowitych w legendy krakowskich kopców Kraka i Wandy. Już 19 lipca 1820 r. Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa podjął uchwałę o wzniesieniu Mogiły. Na miejsce tak pomyślanego monumentu wybrano wzgórze bł. Bronisławy zwane też Sikornikiem, na zachód od Krakowa, na Zwierzyńcu. Stała tu zbudowana w pocz. XVIII w. kapliczka pod wezwaniem bł. Bronisławy, która w XIII w. opuściwszy swój klasztor panien Norbertanek na Zwierzyńcu, wiodła w tym miejscu pustelniczy żywot. Teraz też była tu pustelnia. Grunt pod budowę pomnika ustąpiły siostry Norbertanki ze zwierzynieckiego klasztoru.

Nazajutrz po trzeciej rocznicy śmierci 16 października 1820 r. odbyła się uroczystość założenia podstawy pomnika. Uroczystość miała religijno-patriotyczny charakter. Uczestniczyły w niej władze Rzeczypospolitej Krakowskiej, przedstawiciele Kapituły wawelskiej i Senatu uniwersyteckiego, przedstawiciele wszystkich stanów społecznych z Krakowa i z innych ziem Polski, teraz pod zaborami. Chłopi przywieźli ziemię z pola bitwy pod Racławicami.

Wstępy: Katedra Wawelska, Kopiec Kościuszki 
Czas ok. 4-5h 

Czas wycieczki: 8-9 godz.
A – 91,50 zł; B – 79,00 zł; C – 65,50 zł (zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem)

Collegium Maius - najstarszy budynek Akademii Krakowskiej usytuowany u zbiegu ulic św. Anny i Jagiellońskiej. W 1400 roku król Władysław Jagiełło przekazał Uniwersytetowi kamienicę którą wykupił za 600 grzywien, pochodzących z zapisu Królowej Jadwigi. Kamienica nie była duża i nie mogła zapewnić prawidłowego funkcjonowania szybko rozwijającego się uniwersytetu. W ciągu całego XV wieku kolegium rozrastało się poprzez zakup sąsiednich domów i dobudowę kilku dalszych 
Wawel – wzgórze na Pomoście Krakowskim, w Krakowie, w Dzielnicy i Stare Miasto, na lewym brzegu Wisły; historyczna dzielnica Krakowa. Wawel ma charakter zrębu tektonicznego, który powstał w miocenie i zbudowany jest z liczących 161–155 mln lat górnojurajskich wapieni wieku oksfordzkiego. Na wzgórzu znajdują się dwa zabytkowe zespoły budowlane: Zamek Królewski na Wawelu, Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława. W 1978 Wawel wraz ze Starym Miastem, Kazimierzem i Stradomiem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w 1994 razem ze Starym Miastem, Stradomiem, Kazimierzem, Podgórzem, Nowym Światem i Piaskiem został uznany za pomnik historii. Częścią tego kompleksu są także fortyfikacje Wawelu. Odnalezione zostały relikty innych budowli, pochodzących z różnych epok.Katedra na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego. Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego.

 Wyjątkowe znaczenie miało pochowanie w podziemiach katedralnych bohaterów narodowych walczących mężnie o wolność Ojczyzny: Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego, a także duchowego przywódcy Narodu - Adama Mickiewicza. Dzwon Zygmunt – najsłynniejszy polski dzwon, znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej w północnej części katedry wawelskiej. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt był największym polskim dzwonem (klosz - 9650 kg, serce 365 kg), aż do roku 1999, kiedy to przewyższył go masą i rozmiarem licheński dzwon Maryja Bogurodzica.
Zamek Królewski na Wawelu jest muzeum o charakterze rezydencji historycznej. Celem Zamku jest zachowanie zabytkowej substancji Wawelu jako najwyższej rangi pomnika historii, tradycji kulturowej religijnej narodu polskiego oraz elementu dziedzictwa światowego. Zwiedzając Zamek Królewski można zobaczyć: Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Skarbiec Koronny, Zbrojownie, Wystawę Wawel Zaginiony, Wystawę Sztuka Wschodu, Prywatne Komnaty Królewskie. Reprezentacyjne Komnaty Królewskie. Główna ekspozycja wnętrz zamkowych obejmuje kilka pomieszczeń parteru, a przede wszystkim reprezentacyjne sale na II piętrze pałacu. W skrzydle wschodnim i północnym zachowały się duże partie renesansowych fryzów ściennych, a strop wielkiej sali zwanej Poselską zadziwia 30 rzeźbionymi głowami ludzkimi. Najcenniejszym elementem ekspozycji renesansowych komnat, jedynym zachowanym z nich pierwotnego wystroju, są arrasy, utkane w Brukseli na zamówienie Zygmunta Augusta o tematyce biblijnej, oraz z herbami Polski i Litwy. 

Są tu również dużej wartości obrazy i meble włoskie, głównie toskańskie, z XVI wieku. Wnętrza w skrzydle północnym, po pożarze w roku 1595, zostały odnowione na zlecenie Zygmunta III Wazy. Ognia uniknęła sala Senatorska, największa w zamku, w całości obecnie obwieszona arrasami. W pozostałych wnętrzach zachowały się marmurowe portale, a także stiuki sklepienne, między innymi w kaplicy królewskiej. Pseudobarokowe stropy, z okresu międzywojennego, są wypełnione plafonami znanych i cenionych ówczesnych polskich malarzy. Ściany pokrywają kurdybany pochodzące z zamku Augusta III w Moritzburgu koło Drezna. W wyposażeniu tej części zamku dominują portrety polskich królów i członków ich rodzin oraz polskie obrazy historyczne. 

Wstępy: Katedra Wawelska, Komnaty Reprezentacyjne 
Czas ok. 4-5 h 

Czas wycieczki: 8-9 godz.
A – 91,50 zł; B – 79,00 zł; C – 66,50 zł (zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem)

Kazimierz – część Krakowa wchodząca w skład Dzielnicy I Stare Miasto. Kazimierz został fundowany przez króla Kazimierza Wielkiego w 1335 roku . Od swojego powstania w XIV wieku do początków XIX wieku Kazimierz był samodzielnym miastem, położonym na południe od Krakowa i oddzielonym od niego nieistniejącą dziś odnogą Wisły. Jego północno-wschodnią część stanowiła historyczna dzielnica żydowska. Przez wiele wieków Kazimierz był miejscem współistnienia i przenikania się kultury żydowskiej i chrześcijańskiej. Obecnie stanowi jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych Krakowa, jest też ważnym centrum życia kulturalnego miasta. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Synagoga Stara – synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 24. 

Jest jedną z najstarszych zachowanych synagog w Polsce oraz jednym z najcenniejszych zabytków żydowskiej architektury sakralnej w Europie. Do 1939 roku odgrywała rolę centralnej synagogi, głównego ośrodka religijnego, kulturalnego, socjalnego oraz organizacyjnego krakowskiej gminy żydowskiej. Stary cmentarz żydowski zwany również Cmentarzem Remuh (lub Remu) – najstarszy cmentarz żydowski w Krakowie i jeden z najstarszych w Europie, założony w 1535. Położony jest na Kazimierzu przy synagodze Remuh. 

Wejście na cmentarz znajduje się obok synagogi przy ulicy Szerokiej 40. Nekropolia ma powierzchnię ok. 0,75 ha. Sądzi się, że najstarszą częścią cmentarza Remuh jest obecny skwer znajdujący się w północnej części ulicy Szerokiej, przed synagogą. Do czasu II wojny światowej część ta była ogrodzona wysokim murem. Obecnie ogrodzony jest niskim, metalowym płotkiem w kształcie menor. Znajduje się na nim głaz z tablicą upamiętniającą 65 000 mieszkańców Krakowa i okolic, pochodzenia żydowskiego, zamordowanych przez Niemców podczas II wojny światowej. Synagoga Remuh w Krakowie – synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 40. Jest obecnie jedną z dwóch czynnych synagog w mieście i jedyną w której regularnie odbywają się nabożeństwa. Synagoga jest drugim najstarszym żydowskim domem modlitwy w Krakowie, poprzez co pierwotnie zwana była Nową. 

Jej obecna nazwa wywodzi się od hebrajskiego akronimu ReMU, Rabi – Mosze, którym w stosunku do Mojżesza Isserlesa posługiwali się członkowie gminy żydowskiej. Synagoga wraz z przylegającym do niej cmentarzem tworzą unikatowy i bezcenny zespół żydowskiej architektury i sztuki sakralnej sięgający XVI wieku.Plac Wolnica – plac na Kazimierzu w Krakowie znajdujący się u zbiegu ulic Krakowskiej i św. Wawrzyńca. Obok placu, w narożniku ulic Bożego Ciała oraz św. Wawrzyńca stoi kościół Bożego Ciała, będący główną świątynią parafialną Kazimierza. Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty – zabytkowy kościół rzymskokatolicki, zajmujący wraz z klasztorem oo. Augustianów Eremitów obszar mieszczący się między ulicami Skałeczną, Augustiańską, Paulińską oraz Skałką w krakowskiej dzielnicy Kazimierz. Zespół ten jest jednym z najlepszych przykładów architektury gotyckiej w Polsce.

Smukła i strzelista sylwetka świątyni, różnorodność form i detalu architektonicznego, bogactwo pamiątek średniowiecznych wyróżniają ten zespół w europejskim budownictwie z czasów dojrzałego gotyku. Kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika i przylegający do niego klasztor paulinów – kompleks sakralny, znajdujący się w Krakowie przy ulicy Skałecznej 15. Nazywany jest potocznie Skałką lub na Skałce. Jest to według legendy sanktuarium męczeństwa św. Stanisława, biskupa krakowskiego, znajdujące się niedaleko Wawelu, nad Wisłą, na niewielkim wzgórzu, zbudowanym z białego wapienia jurajskiego. Pełni też rolę Panteonu Narodowego.


Wstępy: Synagoga, cmentarz Remuh 
Czas ok. 4 h 

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie jest najstarszą wyższą uczelnią artystyczną w Polsce. Powstała ona w roku 1818 i funkcjonowała pierwotnie jako Szkoła Rysunku i Malarstwa. W roku 1873 przyjęła ona miano Szkoły Sztuk Pięknych a jej dyrektorem został wybitny polski malarz historyczny Jan Matejko (1838 - 1893), obecny patron uczelni, który miał zasadnicze znaczenie w ukształtowaniu krakowskiego środowiska artystycznego. Po jego śmierci ważną rolę odegrał pierwszy rektor: Julian Fałat, wybitny malarz pejzażysta, zasłużony jako reformator uczelni, która za jego czasów uzyskała rangę szkoły wyższej i nazwę Akademii Sztuk Pięknych. W okresie, kiedy w sztuce europejskiej panował powszechnie modernizm, na wydziale malarstwa uczyli najwybitniejsi polscy artyści: Leon Wyczółkowski, Teodor Axentowicz, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Jan Stanisławski, Józef Mehoffer a później po 1905 roku Józef Pankiewicz, Ferdynand Ruszczyc i Wojciech Weiss. Akademia stała się wówczas głównym centrum polskiego życia artystycznego. Teatr im. Słowackiego. Budynek teatru wzniesiono w latach 1891-1893. Budynek jest utrzymany w stylu eklektycznym z przewagą neobaroku. Tę nową scenę narodową zaprojektował Jan Zawiejski. Kamień węgielny położono 2 czerwca 1891 r. Okolicznościowe dokumenty pod kamieniem złożyły Helena Modrzejewska i Antonina Hoffmann. Podczas pierwszego spektaklu wystawiono fragmenty utworów Mickiewicza, Słowackiego i Fredry. Teatr miał na koncie prapremiery dramatów romantycznych, modernistycznych i z okresu 20-lecia międzywojennego. Fasada ujęta w dwa ryzality zwieńczone alegorycznymi postaciami: z lewej Poezja, Dramat i Komedia, z prawej Muzyka, Opera i Operetka. Poniżej gzymsu znajdują się alegoryczne popiersia Wesołości i Smutku. Na szczycie znajdują się posągi młodzieńca w kontuszu (Tadeusz) i młodej kobiety w szlacheckim stroju (Zosia). Kawiarnia Jama Michalika. Najsławniejsza kawiarnia artystyczna o ponad stuletnich tradycjach literackich, założona w 1895 roku. Tu powstał Kabaret ZIELONY BALONIK oraz narodził się Duch Młodej Polski. W roku 1905 August Kisielewski wraz z grupą przyjaciół-artystów założył w tejże kawiarni pierwszy w Polsce Kabaret Zielony Balonik, poddający krytyce dziwactwa mieszczaństwa Krakowa. Wśród licznych programów satyrycznych, zaskakują humorem i melodią teksty śpiewane Pieśni dziadowskie i Tryumfy - hymny na cześć. Autor Słówek Tadeusz Boy-Żeleński, Stasinek Sierosławski, Karol Frycz, Starzewski, Trzciński, Leszczyński czy Szczepkowski - to najbardziej znani twórcy Zielonego Balonika i powstałej nieco później pierwszej w Polsce satyryczno-politycznej Szopki. Wśród wcześniej wymienionych, w Kawiarni przebywają i tworzą; Uziębło, Stanisławski, Szczygliński, Wyczółkowski, Wojtkiewicz, Dębicki, Karpiński, Filipkiewicz, Weiss, Malczewski, Pankiewicz, Mehoffer czy Dunikowski. Wśród literatów, dziennikarzy i redaktorów Czasu i Życia bywa Artur Górski, pomysłodawca nazwy Młodej Polski, Przybyszewski, a także Lucjan Rydel, Włodzimierz Tetmajer, Kazimierz Przerwa-Tetmajer i S. Wyspiański, którzy u Michalika tworzą bronowickiego ducha Młodej Polski.
Rydlówka. Bronowice to stara podkrakowska wioska, która zyskała sławę pod koniec XIX wieku jako prawdopodobnie najważniejszy plener ówczesnego, polskiego malarstwa. Dawny czar wioski przyczaił się w otoczeniu dwóch bronowickich dworków, „Tetmajerówki” i „Rydlówki”, w której od 1969 r. mieści się dziś Muzeum Młodej Polski, a właściwie muzeum jednego dzieła literackiego, „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.

Dworek zbudował artysta malarz, Włodzimierz Tetmajer, w 1894 roku. W domu tym 21 listopada 1900 r. odbyła się zabawa weselna oraz obrzęd czepin po ślubie Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, najmłodszą siostrą Anny. Wśród weselnych gości przybyłych z miasta obecny był Stanisław Wyspiański, świadek na ślubie przyjaciela. To tu zrodziła się inspiracja do napisania dramatu „Wesele” i z wydarzeń tamtego pamiętnego wieczoru powstała jego kanwa. W 1903 roku Włodzimierz Tetmajer wyprowadził się do pobliskiego dworku, który zaczęto nazywać „Tetmajerówką”. W 1908 roku Lucjan Rydel odkupił od Tetmajera jego dawny dom i rozbudowawszy osiadł w nim. Dworek ten nazwano „Rydlówką” i jest on do dziś własnością rodziny Rydlów.

Wstępy: Kościół Mariacki, Katedra Wawelska, Rydlówka
Czas ok. 5 h 

Czas wycieczki: 8-9 godz.
A – 95,50 zł; B – 79,00 zł; C – 67,50 zł (zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem)